Adıyaman'ımızı Tanıyalım

Anasayfa » Adıyaman

Sanayi Tarihçesi

Adıyaman’ının sanayi ile tanışma tarihi 1955’tir. Tekstil sektörü ile ilgili entegre bir tesisin kurulması amacıyla 1955 tarihinde “Adıyaman Pamuklu Dokuma Sanayi Türk Anonim Şirketi kurulmuş ve 1967 yılında üretime geçmiştir. 1973–1975 tarihleri arasında Çimento, Süt ve Yem Fabrikası tesislerinin Adıyaman’da kurulması ile ilgili etüt proje bazında birtakım çalışmalar başlatılmıştır.

Kalkınmada Öncelikli Yörelerde uygulanan devlet yardımları ve teşvikler ile temin edilen uzun vadeli ucuz maliyetli kredilerle sanayide ve yatırımlarda gözlemlenebilir bir hareketliliğin oluştuğu ancak, alınan kredilerin iyi değerlendirilememesi ve yatırımcıların yönlendirilememesi nedeniyle arzulanabilir bir yatırım hamlesinin yapılamadığı görülmektedir. 1988 yılından sonra birtakım tekstil ve un fabrikaların faaliyete geçmesiyle yatırımlarda nispi bir artışın olduğu görülmektedir.

Adıyaman’ın Bugünkü Sanayi Durumu;

5084 ve 5350 sayılı Yatırımların ve İstihdamın Teşviki ile ilgili Yasaların yürürlüğe girmesiyle yatırım artışlarında ve istihdamda büyük artışlar olmuştur.

Zamanında ve rasyonel kararlarla Türkiye genelinde gelen taleplerin değerlendirilmesi ve yatırma dönüşmesi bakımında il çok iyi bir performans göstermiştir. 100’ün üzerinde gelen taleplerin tamamı değerlendirilerek, öncelikli olarak en fazla istihdam, en yüksek katma değer yaratacak ve ileri teknoloji gerektiren sektörler öncelikli olarak değerlendirmeye alınarak arsa tahsis işlemleri yapılmış, tahsisi yapılan parseller üzerinde fabrikalar yapılarak birçoğu faaliyete geçmiştir.

Genel olarak il ve ilçelerinde Sanayi Sicil Belgesi almış 449 tesis bulunmaktadır. Bu tesislerin tamamı fiili olarak üretim yapmaktadır. Sanayi yatırımları içerisinde tekstil ve gıda sektörüne yapılan yatırımların yoğunluğu dikkati çekmektedir.

Özetle Adıyaman Sanayisi;

Ekonomisi ağırlıklı olarak tarıma dayalı olmakla birlikte son yıllarda özelikle tekstil, gıda ve mermer sektörü yatırımlarında sanayileşme eğilimi görünmektedir.
Sanayi büyük, orta ve küçük ölçekli işletmeler şeklinde şekillenmiştir.
Sanayi işletmelerinin büyük bir çoğunluğu il merkezindedir.
Özel sektör kamu sektörüne göre daha fazla katma değer meydana getirmiştir.
Sanayi sektörü içerisinde tekstil sanayisinin gıda sektörüne göre daha fazla katma değer meydana getirdiği görülmektedir.
Darboğazda olan tesisler genellikle ham madde, Pazar noksanlığı ve ağırlıklı olarak da işletme sermayesi yetersizliği nedeniyle problemler yaşamaktadır.
En önemli yer altı zenginliği petroldür.
Özel sektör üretimleri ile birlikte ülkemiz ham petrolünün yaklaşık %20’si Adıyaman bölgesinde üretilmektedir.
Maden kaynakları bakımından oldukça zengin potansiyele sahiptir.

SANAYİ PROFİLİ

Bu gün itibariyle İlimiz genelinde merkez ve ilçeler dahil, değişik alan ve sektörde sanayi sicil belgesi almış 449 işletmemiz mevcut olup, bu işletmelerde 13.267 kişi istihdam edilmektedir. İl genelinde sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 24 ile Tekstil ürünleri imalatı, % 21’lik bir oran ile Gıda ürünleri imalatı sektörlerinin ilk iki sırada olduğu görülmektedir.

Diğer sektörler sırasıyla;

% 18 Taş ve Toprağa Dayalı Ürünler;

% 12 Enerji

% 8 Ana Metal (Demir Çelik ve Demir Dışı Metaller),

% 6 Mobilya imalatı

% 4 Petrol ürünleri

% 2 Lastik ve plastik ürünleri imalatı,

% 1 Kimyasal Ürünler (Kimya-Gübre)

% 1 Makine imalatı, tarım makineleri, elektrikli makineler

% 3 Diğer (Çimento, Kağıt ve Kağıt Ürünleri, Deri ve deri ürünleri);

şeklinde dağılım göstermektedir.

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin

% 38,86 Marmara Bölgesinde,
% 21,54 İç Anadolu Bölgesinde,
% 14,25 Ege Bölgesinde,
% 9,60 Akdeniz Bölgesinde,
% 8,46 Karadeniz Bölgesinde,
% 4,63 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde,
% 2,65 Doğu Anadolu Bölgesinde olduğu görülmektedir.

Adıyaman İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 449’dur. Toplam sanayi işletmesi içerisinde % 0.3’lük bir oran ile sanayisi gelişmekte olan iller arasında yer almaktadır.

Adıyaman ilinde lider sektörler Tekstil ürünleri ve Giyim sektörüdür. Sanayi çalışanlarının %60’i Tekstil Ürünleri Sektöründe istihdam edilirken, %14’ü Taş ve Toprağa Dayalı Sanayi Ürünleri imalatı sektöründe, %10’si Petrol Ürünleri imalatında istihdam edilmektedir. İstihdamın % 84’ü işçi, % 3’ü mühendistir. Adıyaman ilinde bulunan sanayi işletmelerinin %28’i mikro ölçekli, %58’i küçük ölçekli, %12’si orta ölçekli, % 2’si büyük ölçekli işletmelerdir.

Sanayi işletme sayılarının Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki İllere göre bir değerlendirilmesi yapıldığında;

% 53,11 Gaziantep,
% 16,31 Şanlıurfa,
% 8,40 Diyarbakır,
% 7,23 Mardin,
% 5,88 Adıyaman,
% 4,08 Batman,
% 3,39 Kilis,
% 1,60 Şırnak yer almaktadır.

YATIRIM TEŞVİKLERİ

Adıyaman İlinin de içinde bulunduğu, 23 İli kapsayan özel sektöre yönelik olarak geliştirilen Cazibe Merkezleri Programının (CMP) uygulanmasına ilişkin Bakanlar Kurulu Kararı 11/01/2017 Tarih ve 29945 Sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Adıyaman ilinin 6. Bölge Teşviklerinden yararlanmasına ilişkin Bakanlar Kurulu Kararı 22/02/2017 tarih ve 29987 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Adıyaman’da Organize sanayi Bölgeleri içinde yapılan yatırımlar 6. Bölge teşviklerinden faydalanmaktadır.

2018 Yılında Alınan Yatırım Teşvik Belgeleri İstatistik Bilgileri

SEKTÖR	BELGE SAYISI	YATIRIM TUTARI (MİLYON TL)	GERÇEKLEŞEN İSTİHDAM
Enerji	4	17	6
Dokuma ve Giyim	22	102	3155
Lastik Plastik	1	8	18
Altyapı-belediye	1	2	--
Madeni Eşya	1	20	14
Eğitim	1	4	40
Hizmet-Diğer	1	3	20
İstihraç ve İşleme	2	34	47
Gıda ve İçki	1	1	10
Kimya	1	1	12
Makina İmalat	1	3	4
TOPLAM	36	195	3326

İlde Öne Çıkan Yatırım Alanları

Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar

Doğal kaynak potansiyelini meydana getiren, tarım ve hayvancılık ile orman ve maden sektörlerine dayalı olarak yapılabilecek yatırımlar, yatırım grupları temelinde aşağıda verilmiştir.

Tarım Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar

Ülkemizde tarım sektöründe önemli gelişmeler olmakla birlikte gerek hayvansal, gerekse bitkisel üretimde istenilen verimlilik düzeyine erişilememiştir. Bitkisel üretim, pazarlanabilir, işleme özelliği ve katma değeri yüksek ürünler doğrultusunda yeterli değişimi gösterememiştir.

Tarım sektöründe gerçekleştirilebilecek 9 yatırım belirlenmiştir.

Sert Buğday Üretimine Yönelik Yatırımlar,
Renkli Pamuk Üretimine Yönelik Yatırımlar,
Seracılık ( Sebze ve Süs Bitkisi ) Yatırımlar,
Bağ-Bahçe Yatırımları,
Meyve ve Sebze Yetiştiriciliğine Yönelik Yatırımlar,
Ceviz, Badem ve Antep Fıstığı Yetiştiriciliğine Yönelik Yatırımlar,
Kültür Mantarı Üretimine Yönelik Yatırımlar,
Damızlık ( Hibrit ) Tohum Üretim Tesisi,
Susam Yağı, Tahin, Pekmez ve Helva Üretim Tesisi,

Hayvancılık sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar

Yıllardır bitkisel ve hayvansal üretim arasında denge kurulamamış, son yıllarda bu denge hayvancılık aleyhine bozulmuştur. Bu olumsuz yapının ortadan kaldırılmasına yönelik besicilik yatırımlarının artırılması gerekmektedir.

Su Ürünleri Üretimi ve İşleme Tesisi,
Arıcılık ve Bal Üretimine Yönelik Yatırımlar,
Tiftik Keçisi yetiştiriciliği,
Et Besiciliği,
Süt Besiciliği,
Yumurta tavukçuluğu,
Et Tavukçuluğu,
Hindi Yetiştiriciliği,
Devekuşu Yetiştiriciliği,

Maden Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar

Yer altı zenginliği yüksek olmasına rağmen, petrolün dışındaki maden varlığından bugüne kadar yeterince istifade edilememiştir. İlimiz Maden potansiyeli yönünden irdelendiğinde özellikle son yıllarda bölgede yapılan arama çalışmalarında önemli bir mermer rezervinin varlığı tespit edilmiştir.

Maden sektöründe yapılabilecek 4 yatırım belirlenmiştir.

Bakır Madeni Ocak İşletmeciliği,
Linyit Kömürü Ocak İşletmeciliği,
Mermer Ocak İşletmeciliği
Mermer İşleme Atölyeleri

Diğer Sektörlerde Yapılabilecek Yatırımlar

Gıda Sanayi Sektörü
Turizm Sanayi Sektörü
İnşaat Sanayi Sektörü
Yer Altı Kaynaklarına Dayalı Maden, Petrol Sanayi Sektörü
Orman Ürünlerine Dayalı ve Mobilya Sanayi Sektörü
Yedek Parça Sanayi Sektörü

Genel İmalat Sanayi

A) İLİN TİCARET YAPISI

Güneydoğu Anadolu Bölgesinin diğer illeri gibi Adıyaman'da da iç ticaret ağırlıklı olarak tarıma dayanmaktadır. Mevcut sanayi yapısında tarımsal kaynak potansiyeline bağlı olarak gelişme göstermiştir.

Temel gıda maddelerinin büyük çoğunluğu ile dayanıklı tüketim mallarının hemen, hemen tamamı başta Gaziantep ve Adana illeri olmak üzere diğer merkezlerden temin edilmektedir.

El sanatlarına yönelik olarak kilim, savan ve el dokuma halıları üretilmekte ve çevre illerle birlikte diğer illere gönderilmektedir. Bunların dışında tarım ürünleri yanında tekstil sektöründe üretimi gerçekleştirilen iplik de diğer illere gönderilmektedir.

Tarım ürünleri içerisinde buğday, arpa, nohut, mercimek, pamuk, tütün, fıstık ve üzüm gibi ürünler özellikle komşu illere gönderilmektedir.

Büyük yatırım ve sermaye gerektirmeden yapılan el sanatlarına yönelik ürünlerin pazarlanması, ticari hayata canlılık kazandırmakla birlikte bu sanatların gelişimine de katkıda bulunmaktadır.

Ticari ve ekonomik hayatı meydana getiren kuruluşlar olarak; Ticaret ve Sanayi Odaları, Ticaret Borsaları, Meslek Odaları ile Esnaf ve Sanatkarlar Odaları bulunmaktadır.

B) İLİN DIŞ TİCARETİ

1- Adıyaman İline Ait İhracat Bilgileri

YILLAR	İHRACAT DEĞERİ ($)
2010	71.638.694
2011	61.222.595
2012	104.826.308
2013	97.589.995
2014	332.434.505
2015	542.819.575
2016	338.329.272
2017	131.622.788
2018	81.425.317

2-İhracatın Sektörlere Göre Dağılımı

FASIL	FASIL ADI	İHRACAT MİKTARI ($)	SEKTÖRÜN İL İHRACATINDAKİ PAYI (%)
61	Örme giyim eşyası ve aksesuarı	23.735.166	29
62	Hububat	17.742.980	22
10	Eczacılık Ürünleri	9.963.414	12
7	Yenilen sebzeler ve bazı kök ve yumrular	5.726.779	7
94	Mobilyalar, yatak takımları, aydınlatma cihazları, reklam lambaları, ışıklı tabelalar vb, prefabrik yapılar	4.637.895	6
30	Elektrikli makina ve cihazlar, ses kaydetme-verme, televizyon görüntü-ses kaydetme-verme cihazları,aksam-parça-aksesuarı	2.887.349	4
84	Pamuk, pamuk ipliği ve pamuklu mensucat	2.808.372	3
60	Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları	2.585.755	3
52	Örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarı	2.102.069	3
	Diğer	9.235.212	11
TOPLAM		81.425.317	100

4- Adıyaman İline Ait İthalat Bilgileri

YILLAR	İTHALAT DEĞERİ ($)
2010	85.424.804
2011	88.958.572
2012	35.585.231
2013	44.037.401
2014	51.280.176
2015	42.897.842
2016	51.820.467
2017	89.071.727
2018	41.835.371

5- İthalatın Sektörlere Göre Dağılımı

FASIL	FASIL ADI	İTHALAT MİKTARI ($)	SEKTÖRÜN İL İTHALATINDAKİ PAYI (%)
52	Pamuk, pamuk ipliği ve pamuklu mensucat	12.841.600	31
85	Canlı hayvanlar	8.753.909	21
84	Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları	8.287.690	20
39	Plastikler ve mamulleri	4.409.963	11
1	Elektrikli makina ve cihazlar, ses kaydetme-verme, televizyon görüntü-ses kaydetme-verme cihazları,aksam-parça-aksesuarı	2.215.843	5
94	Sentetik ve suni devamsız lifler	902.694	2
68	Optik, fotoğraf, sinema, ölçü, kontrol, ayar, tıbbi, cerrahi alet ve cihazlar, bunların aksam, parça ve aksesuarı	754.630	2
70	Yağlı tohum ve meyvalar, muhtelif tane, tohum ve meyvalar,sanayiide ve tıpta kullanılan bitkiler, saman ve kaba yem	748.793	2
7	Debagatte ve boyacılıkta kullanılan hülasalar, tanenler, boyalar, pigmentler,vb, vernikler, vb, macunlar, mürekkepler	523.766	1
	Diğer	2.396.483	5
TOPLAM		41.835.371	100

C) ADIYAMAN İLİ MARKA VE PATENT İSTATİSTİKLERİ

1-Marka Başvuru Ve Tescillerinin Yıllara Göre Dağılımı

2-Patent Başvuru Ve Tescillerinin Yıllara Göre Dağılımı

D) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ

1- Adıyaman Merkez Organize Sanayi Bölgesi

Adıyaman Merkez OSB’de İlk çalışmalar 1991 yılında başlamış 1995 yılında yapılan kamulaştırma ile 150 hektar alan üzerine kurulmuştur.
2004 yılında 34 hektarlık alan ilave edilmiş ve 2013 yılında da 107 hektarlık ilave alanla birlikte toplam alan 291 hektara ulaşmıştır.
Adıyaman OSB’de 150 sanayi parseli oluşturulmuştur.
Cazibe Merkezleri Programının yürürlüğe girmesiyle ilimize gelen yatırım yeri taleplerini karşılamak için Merkez OSB’de yer kalmadığından 3. genişletme çalışması başlatılmıştır. Genişletilecek alanın büyüklüğü 65 Hektardır.

2- Besni Organize Sanayi Bölgesi Genel Bilgiler

Besni Organize Sanayi Bölgesi 2002 yılında yer seçim çalışmaları başlatılmış, 09.06.2005 tarihinde 230 sicil numarasıyla tüzel kişiliği tescil edilmiştir.
Besni OSB 124 hektar alandan oluşmaktadır.
Besni OSB alanı içerisinde bulunan şahıslara ait mülkiyetlerin yaklaşık % 60 lık kısmının kamulaştırma işlemi tamamlanmıştır. Kalan kısmın kamulaştırma işlemi devam etmektedir.
Besni OSB’de 47 sanayi parseli bulunmaktadır.
Besni OSB’nin imar, altyapı ve parselasyon planları tamamlanarak yatırımcıların hizmetine sunulmuştur.

3- Gölbaşı Organize Sanayi Bölgesi Genel Bilgiler

Adıyaman Gölbaşı Organize Sanayi Bölgesi imar sınırı, toplamda 110 hektarlık alandan oluşmuş olup 2 etaba bölünmüştür. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca onaylı mer’i imar planında I. etap 50 hektardan oluşurken II. etap 60 hektarlık alandan oluşmaktadır.
Toplamda 36 adet sanayi parseli bulunmaktadır. I. etap sınırları dahilinde 11 adet sanayi parseli II. etapta 25 adet sanayi parseli yer almaktadır.
I. etabın imar planı, kamulaştırma, parselasyon, altyapı ve elektrik şebekesi uygulamaları tamamlanmış olup yatırımcıların hizmetine sunulmuştur.
II. etabın imar planı ,kamulaştırma ve parselasyon uygulamaları hazırlanmış olup sadece altyapı yapım işi Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının onayıyla II. etabın altyapı yapım işi ihale edilerek çalışmalara başlanacaktır.

4- Kahta Organize Sanayi Bölgesi Genel Bilgiler

Adıyaman Kahta Organize Sanayi Bölgesi imar sınırı, toplamda 160,50 hektarlık alandan oluşmuş olup 2 etaba bölünmüştür. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca onaylı mer’i imar planında I. etap 95,69 hektardan oluşurken II. etap 64,81 hektarlık alandan oluşmaktadır.
Toplamda 71 adet sanayi parseli bulunmaktadır. I. etap sınırları dahilinde 55 adet sanayi parseli bulunmakta olup 16 adet sanayi parseli II. etapta yer almaktadır.
I. etabın imar planı, kamulaştırma, parselasyon, altyapı ve elektrik şebekesi uygulamaları tamamlanmış olup yatırımcıların hizmetine sunulmuştur.
Cazibe Merkezleri Programının yürürlüğe girmesiyle ilimize gelen yatırım yeri taleplerini karşılamak için Kahta OSB 2.etap Altyapı inşaatı Yatırım programına alınacaktır.

5- Adıyaman Mermer İhtisas OSB

Adıyaman Mermer İhtisas OSB, 22/12/2017 tarihinde 340 Sicil numarası ile tescil edilmiş olup sektör grubu mermer ihtisastır. Bakanlığımızın 19/11/2017 tarih ve 4608 sayılı yer seçim talimatı ekinde yer alan iş ve işlemlerin yapılması yönünde çalışmalar başlatılmış olup kamulaştırma çalışmaları devam etmektedir.